Мягмар гариг 2024/03/19
Доллар 0.00
Улаанбаатар0 C
DZ CUP-2023” ӨСВӨР ҮЕИЙН ВОЛЕЙБОЛЫН АВАРГА ШАЛГАРУУЛАХ ТЭМЦЭЭН АМЖИЛТТАЙ ЗОХИОН БАЙГУУЛАГДАЖ ӨНДӨРЛӨЛӨӨ2023-12-08 14:45 GMT+8 | 244 удаа ДАЛАНЗАДГАД СУМЫН АХМАДУУДАД СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛЛАА2023-12-04 14:20 GMT+8 | 272 удаа “СУРАГЧ СОЛИЛЦОО” ХӨТӨЛБӨР ХЭРЭГЖИЖ БАЙНА.2023-11-17 14:38 GMT+8 | 244 удаа ӨМНӨГОВЬ АЙМГИЙН ЦОГТ-ОВОО СУМЫН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨВИЙН ШИНЭ БАРИЛГА АШИГЛАЛТАД ОРЛОО2023-11-11 13:46 GMT+8 | 572 удаа ӨМНӨГОВЬ АЙМГИЙН ОТОРЧИД ДОЛООН АЙМГИЙН НУТАГТ ОТОРЛОЖ БАЙНА.2023-11-11 13:29 GMT+8 | 196 удаа “ШҮД УГААЛТЫН АВАРГА” ШАЛГАРУУЛАХ ТЭМЦЭЭН АМЖИЛТТАЙ ЗОХИОН БАЙГУУЛАГДЛАА.2023-11-11 13:26 GMT+8 | 228 удаа “ЭРЭГТЭЙЧҮҮД БА ЭРҮҮЛ МЭНД” СУРГАЛТ НӨЛӨӨЛЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЗОХИОН БАЙГУУЛАГДЛАА.2023-11-11 13:15 GMT+8 | 236 удаа ДАЛАНЗАДГАД ХОТ, ЯПОН УЛСЫН КҮНИТАЧИ ХОТТОЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХААР БОЛЛОО2023-11-11 13:13 GMT+8 | 484 удаа 2000 ШИРХЭГ ХАЙЛААСНЫ НӨХӨН СУУЛГАЛТ ХИЙЛЭЭ2023-11-11 13:08 GMT+8 | 252 удаа САНХҮҮ, НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН МЭРГЭЖИЛТЭН БЭЛТГЭХ ЭЧНЭЭ СУРГАЛТ ЭХЭЛЛЭЭ.2023-11-11 13:07 GMT+8 | 204 удаа СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛЛАА2023-11-11 13:04 GMT+8 | 204 удаа ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖӨӨР ХАНГАЛАА.2023-11-11 12:57 GMT+8 | 228 удаа 1-Р ОРОН СУУЦНЫ ДАХИН ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН БАРИЛГЫН АЖИЛ 80 ХУВЬД ХҮРЛЭЭ2023-09-27 09:45 GMT+8 | 420 удаа ИРГЭД 20 МЯНГАН СУУЛГАЦ БЭЛТГЭН НИЙЛҮҮЛНЭ2023-09-27 09:22 GMT+8 | 516 удаа ТӨРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ АЛБАН ХААГЧИД САР БҮР 610 МЯНГАН ТӨГРӨГИЙН НЭМЭГДЭЛ ЦАЛИН АВНА2023-09-26 20:26 GMT+8 | 372 удаа ЭЛСЭЛТИЙН ЕРӨНХИЙ ШАЛГАЛТАД ХАМГИЙН ӨНДӨР ОНОО АВСАН СУРАГЧ, БАГШ НАРТ ХҮНДЭТГЭЛ ҮЗҮҮЛЛЭЭ2023-08-12 22:30 GMT+8 | 412 удаа Шилдэг оюутанууд Минск хотын Их сургуульд суралцахаар болжээ.2023-08-12 22:26 GMT+8 | 1080 удаа “БУМБАРДАЙ” ХҮҮХДИЙН ЗУНЫ ЭЛСНИЙ СУВИЛАЛ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БАЙНА.2023-08-12 22:25 GMT+8 | 544 удаа Сум дундын ойн ангийн бүтээн байгуулалт өрнөж байна.2023-08-12 22:20 GMT+8 | 772 удаа  БАЯСАХ БАГТ АРХЕОЛОГИЙН СУДАЛГАА ХИЙГДЛЭЭ.2023-08-12 22:19 GMT+8 | 748 удаа ИРГЭНИЙ ЗӨВЛӨЛ НЬ ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ДЭМЖЛЭГ ҮЗҮҮЛЭХ, ХЯНАЛТ ТАВИХ ҮҮРЭГТЭЙ АЖИЛЛАЖ БАЙНА.2023-08-12 22:18 GMT+8 | 424 удаа СУРГАЛТ ЗОХИОН БАЙГУУЛЛАА.2023-08-12 22:06 GMT+8 | 428 удаа ӨМНӨГОВЬ АЙМАГ 2022 ОНЫ АЖИЛ ҮЙЛСЭЭРЭЭ МАНЛАЙЛЖ МОНГОЛ УЛСЫН ШИЛДЭГ АЙМГААР ШАЛГАРЛАА2023-08-12 21:56 GMT+8 | 432 удаа АНХНЫ САЙДЫН НЭРЭМЖИТ ШАГНАЛЫГ АХМАД Д.ОДХҮҮ ХҮРТЛЭЭ2023-08-12 21:49 GMT+8 | 628 удаа МОНГОЛ УЛСЫН ХӨДӨЛМӨРИЙН БААТАР, ГАВЪЯАТ МЕХАНИКЖУУЛАГЧ Ц.ШАТАРЫН МЭНДЭЛСНИЙ 100 ЖИЛИЙН ОЙГ ТЭМДЭГЛЭН ӨНГӨРҮҮЛЛЭЭ.2023-08-02 22:01 GMT+8 | 1008 удаа ИТХ-ЫН ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРАЛ ХУРАЛДЛАА.2023-08-01 21:58 GMT+8 | 388 удаа УДАМ ЗАЛГАСАН ЗАЛУУ МАЛЧДЫГ ДЭМЖИН АЖИЛЛАЖ БАЙНА.2023-06-21 20:25 GMT+8 | 492 удаа ЗАЛУУСЫГ ГАРААНЫ БИЗНЕС ЭХЛҮҮЛЭХЭД ДЭМЖЛЭГ ҮЗҮҮЛЛЭЭ.2023-06-21 20:24 GMT+8 | 628 удаа МАТЕМАТИКИЙН 60 ДАХЬ УДААГИЙН ОЛИМПИАД ӨМНӨГОВЬ АЙМАГТ БОЛНО2023-06-21 20:19 GMT+8 | 656 удаа ДҮГНЭЛТ, ХЭЛЭЛЦҮҮЛГИЙГ ЗОХИОН БАЙГУУЛЛАА.2023-06-21 20:17 GMT+8 | 536 удаа

ХАНБОГД УУЛЫН ЭЗНИЙ ТУХАЙ ДОМОГ

НИЙТЭЛСЭН: 2020-03-03 13:41 GMT+8

Монгол орны Богд нэртэй гурван зуун уулын нэг нь Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутагт оршдог Ханбогд уул юм.

Урьд нь 1924 онд байгуулсан Галба сумын бүрэлдэхүүнд байсан бөгөөд 1932 онд тус уулын нэрээр Ханбогд сум гэж нэрлэжээ. Ханбогд уул нь далайн төвшнөөс дээш 1451 метр өндөр шштлэг боржин чулууны цуллаг шахдасаас  тогтсон. Энэ чулууны насныг 293 сая жил гэж тогтоосон гэдэг. Нэн эртний үеийн ургамал, амьтдын яс, ургамлын навч, загасны мөр загвар олддог. Энэ ууланд 108 булаг рашаан, хоёр зуу гаруй төрлийн эмийн ургамал бий хэмээн тэмдэглэгдсэн байдаг.

Ийм баян тансаг үзэсгэлэн төгөлдөр Ханбогд уулын эзэн нь ширээ цагаан тэмээ унасан ногоон торгон дээлтэй хөрслөг бор охин баруун гартаа лимбэ хөгжим барьж үлээн аялгуулж, тэмээний бөхөндөө хурганы уут өлгөсөн уут дотроос нь аргалын эвэр цухуйсан байдалтай явдаг юм гэнэ. Иймээс энэ нутагт хонь, тэмээ хоёрыг өсгөхөд нэн тохиромжтой гэж үздэг.

Энэ хайрхан уулыг тахихдаа Ханбогд уулын тахилгын сан уншдаг. Тахилгын өмнө буян хишгийн даллага,алтангэрэл номыг 3 хоног уншаад, дөрөвдэхь өдрийн өглөө гягдар эргэж овоогоо ариусгаад тахилга эхлэж, цагаан тэмээг сэтэрлэн, лимбэ хөгжмийн ая дуу өргөдөг байсан гэдэг.

          

Дорнын их соён гийгүүлэгч, Буддын шашны нууц тарнийн их мастер Монголын театрыг үндэслэгч, зохиолч яруу найрагч 5 дугаар догшин  ноён хутагт Дулдуйтын Данзанравжаа 1828 онд Галбын ууланд гурван хийдийг байгуулах их үүргийг удирдан гүйцэтгэжээ. Энэ үед Ханбогд уулын домогтой холбоотой эмэгтэй хүнийг магтсан эмэгтэй хүний үзэсгэлэн төгөлдөр чанарыг дуулахаар “Үлэмжийн чанар” дууг зохиожээ.

1830 онд зохиогдсон энэ дууны үгийг сийлсэн 4,5 м өндөр, 3,2 м өргөн, 80 см зузаан, 19,7 тонн жинтэй боржин чулуугаар хийсэн дууны хөшөөг Дэмчогийн хийдийн гол хаалганы дэргэд 2008 оны 2 дугаар сарын нэгэнд босгосон билээ.

Ноён хутагтын уулын домогт зориулсан ая дуу анх “Лусад өргөх таван тахил” гэдэг нэртэй байсан гэх боловч сүүлийн зуун жилд “Үлэмжийн чанар” гэдэг нэрээр дэлгэрчээ

Ахмад багш С.Ренчинхорлоо агсны “Говь нутгийн гайхамшигт” түүх домгууд номноос